Słowa w poszukiwaniu
Słowa są zawsze w poszukiwaniu.
Gdybyśmy byli skończeni, nie szukalibyśmy słów. Tak się składa, że Tagore to jeden z tych, który szuka tam, gdzie ja również dużo przekopuję, więc sięgnąłem po pierwszą jego roślinę – wyrosły z Indyjskiej gleby „Dom i Świat”.
Sadzimy bowiem na żyznej ziemi naszych kultur i wspomnień; z odbić twarzy ludzi, których kochamy, czerpiemy światło, a z miejsc, w które wrośliśmy, lub w które przyszło nam paść jak nasiona rzucone przez wszechmogący wiatr, życiodajną wodę.
Ziemią Tagorego są Indie, Bengal, egzotyczność przyprawiająca polską duszę o zawrót głowy, inność będąca wielkim kuriozum, a zarazem ta sama, znana, oswojona osoba Drugiego. Brata. Brat mój, Rabindranath Tagore, zaklinacz tych samych słów, wypowiedzianych może w innym brzmieniu i rytmie, ale w stosunku do jednych i tych samych uniesień i upadków, opowiada.
W jego opowieści jest Nikhil, Bimala oraz Sandip. Trzy główne postacie, w których historie Tagore wplata ludzkość, jej wzniosłość, podłość, ciekawość, miłość, pożądliwość, chciwość. Prawdę i kłamstwo, spokój i wieczne nienasycenie, modlitwę oraz krzyk, prostotę oraz chytrość.
W prozie brodatego hinduskiego mędrca jest dużo poezji, dużo piękna, ale najważniejsze wydaje mi się to jak dociera on do serca człowieka, jak zbliża się do źródła jego motywacji, do czegoś najbardziej autentycznego, zarówno u zbrodniarza i okrutnika, jak i u szlachetnego mędrca, który jest się w stanie wyzbyć dla przeczuwanej w świecie doskonałości wszystkiego, co kocha, aby cel swojej drogi osiągać poprzez wolność, nie zaś posiadanie.
Lektura Tagorego jest wielką przyjemnością, ale też poza przyjemność znacznie wykracza. Jest otwartym umysłem hinduskiego geniuszu, pełnym wrażliwości i oddania poszukiwaniom niewyrażalnej w swej istocie, ale głęboko odczutej i doświadczanej dobrej natury Świata. Poprzez Dom, to co znane, bliskie, codzienne, Tagore odsłania Świat, znany wszystkim, i złym i dobrym.
W szczególności jednak przyjemność w jej czytaniu znajdą ci, którzy uczestniczą w poszukiwaniach, gdzie nasze słowa i myśli to myśliwskie psy, wypuszczone w gęsty Las Nieokreślonego.
